Traumasensitief lesgeven
ANS en ACE’s
Kinderen kunnen gedragsproblemen hebben als gevolg van chronische stress of trauma. Een belangrijk inzicht is dat het moeilijke, buitensporige of agressieve gedrag dat we ervaren meestal het gevolg is van chronische stress en angst.
Wanneer een jongere problematisch gedrag vertoont, vragen we ons af wat eraan voorafging. Zo ontdekken we wat de triggers zijn die het kind aan het trauma herinneren. Allerlei dingen en situaties kunnen bij deze kinderen traumatische herinneringen oproepen. Ze denken nergens meer aan, hebben weinig controle over zichzelf en gedragen zich in onze ogen extreem.
- Vechten: driftbuien, schreeuwen, schreeuwen, vloeken, huilen, met dingen gooien, dingen breken, weigeren dingen te doen, het tegenovergestelde doen van wat gevraagd wordt, aanvallen, jezelf pijn doen, …
- Vluchten: vlucht weg, verberg je, keer je van je af, …
- Bevriezen: vermijd oogcontact, bedek je oren en sluit je ogen, stop met reageren, stop met bewegen, dagdromen, stil zitten, recht voor je uit staren…
Le Doux
Kinderen die langdurige stress of trauma hebben meegemaakt, worden overgevoelig en bijna altijd angstig. Je voelt je de hele tijd onzeker. Dat wil zeggen, ze pikken meer prikkels op dan andere kinderen en raken overprikkeld en snel afgeleid. Hun angst, angst of zintuiglijke overbelasting kan ook clownachtig gedrag veroorzaken.
Bij zeer jonge kinderen worden de effecten van trauma en chronische stress vaak over het hoofd gezien. Gedrag dat op chronische stress kan wijzen, is onder meer weinig of niet of nauwelijks spelen, zich aan jou, slecht eten, veel huilen, apathisch zijn, snel bang zijn en slecht slapen.
Veel van deze kinderen zijn ofwel moeilijk te kalmeren of hebben een constante angst op hun gezicht. Waarom werkt traumasensitief lesgeven?
Wat niet werkt, is de poging om hun gedrag te ‘controleren’. Het is handiger om hun gedrag als symptomen te zien. Focussen op symptomen is zinloos. We kunnen de oorzaken van hun gedrag, de chronische stress die deze kinderen hebben, beter aanpakken. Dit zal hun veerkracht verbeteren. Klassieke sstrategieën werken vaak niet. Omdat ze te snel handelen en hun gedrag proberen te beheersen. De stress drijft het kind echter uit de hand en dwang wordt de enige optie. Het afdwingen van goed gedrag veroorzaakt echter meer angst en stress bij kinderen.
Traumasensitief onderwijs geven we vooral door te handelen vanuit een ‘rustig hoofd’. Als uw kind in een staat van verwarring is, reageer dan rustig en beheerst. Wanneer een kind agressief handelt of een inzinking heeft (volledige instorting), worden ze volledig overspoeld door emoties. Daarna moet je weer tot rust komen. In tijden als deze is het nodig om een licht te laten schijnen dat zegt: “Het is goed hier.” Soms helpt het om letterlijk te zeggen: “Het is hier veilig.” Door altijd kalm en beheerst op extreme reacties van uw kind te reageren, voelt u zich zekerder en is de kans groter dat uw kind zichzelf leert beheersen. Je hoeft je gevoelens niet in te houden, maar geef het pleegkind niet de schuld van je gevoelens. Angst, woede en verdriet komen voort uit het niet voldoen aan de verwachtingen of door gebeurtenissen uit het verleden.
Veiligheid bieden
Uw eigen rustige houding en aanwezigheid in het leven van een jongere is van het grootste belang om een veilige omgeving voor het kind te creëren. Voor deze kinderen is ook structuur, voorspelbaarheid, duidelijke grenzen en voldoende tijd om te ontspannen (thuis!) erg belangrijk. Opgroeien in een veilige en stabiele omgeving en een band met ouders/verzorgers en docenten kunnen uw kind helpen te herstellen. Deze jongeren missen vaak het vermogen om constructief met hun sterke emoties om te gaan. We proberen hierbij te ondersteunen door te focussen op de ontwikkeling van de prefrontale cortex.
Op deze manier kunnen de jongeren worden opgeleid en begeleid om op te groeien tot stabiele en verantwoordelijke volwassenen.